włoszczyzna: odkurzanie historii

o upadku Rzymu na ogół wie się tyle, że przyszli barbarzyńcy i był koniec imperium. Ostatnim władcą był Romulus Augustulus; potem już tylko chaos i zacofanie cywilizacyjne. Tymczasem ostatni cesarz był chyba Rzymianinem jedynie z imienia. Pochodził bowiem z kręgów dworu Attyli. Tzw. barbarzyńcy, czyli Odoacer i Theodoric, byli znanymi dowódcami armii rzymskiej, bo od dawna Rzymianie szanowali umiejętności Gotów, a co lepsi dowódcy (generałowie?) piastowali senatorskie stanowiska i mieli wpływ na obiór cesarza. (Na stołek nikt się z nich raczej nie pchał bo była to najszybsza metoda na odejście na tamten świat. Lepiej było pociągać sznurki; być siłą wspierającą lub burząca tron). O „narodowości” Odoacera nie wiadomo nic. Powiązany z dworem Attyli, pochodził z rodziny arystokratycznej, a władzę przejął dzięki armii, którą dowodził. Jego wyniesienie na tron większych problemów nie spowodowało. Ot, nowy władca na tronie. Jeśli już można mówić o powodach upadku Rzymu, to raczej odpowiedzialny jest Zeno. To on namówił swojego najemnika, Teodorica, do uderzenia na Rzym. Potem było już z górki. Osłabienie państwa, początki chaosu, który wykorzystali Lombardowie. Za ich rządów, w miarę zresztą popularnych, skończyła się cywilna arystokracja. Od tej pory arystokracją bedą wojownicy. Królestwem Lombardów podzielili się później Frankowie i cesarstwo bizantyjskie (ani jedni ani drudzy nie cieszący się zbytnią popularnością), a do skarbców dopomagali sobie Saraceni. To on złupili klasztory w Farfie i Montecassino. A jeszcze później pojawili się awanturnicy z Burgundii. Półwysep został podzielony między wojujące ze sobą frakcje. Opowieści zaś o Odoacerza i Teodoricu jako barbarzyńcach, którzy zniszczyli Rzym, zaczęły się pojawiać dopiero VI wieku, niewątpliwie z powodów politycznych. Tak z resztą jak i w XIX w. badania szukały śladów włoskiej jedności i początków państwa. Ze zrozumiałych powodów podkreślanie wielonarodowości i zróżnicowanych kodeksów prawnych nie leżało w narodowym interesie.

A Sabina? W VI wieku raczej należała do Bizancjum, w IX do Franków, a wiek później do papieża.

(na podstawie Short Oxford History of Italy: Italy in the Early Middle Ages. Ed. Cristina La Rocca)