włoszczyzna: zostały tylko woda i kamienie

9 marca, choć mógł to być również 6 lub 7 marca, za to na pewno roku 1274, umiera w klasztorze Fossanova święty Tomasz z Akwinu, który jeszcze świętym nie jest. Klasztor nie należy już do Benedyktynów, a do Cystersów, którzy posługują się Regułą Benedyktyńską jako że z Benedyktynów się wywodzą. Klasztor dostają w okresie poprzedzającym śmierć Innocentego II. Papież wynagradza w ten sposób Bernarda z Clairvaux (który umrze dopiero 10 lat później) za wsparcie go w sporze z antypapieżem Anacletusem II. Tak więc między 1130, kiedy to  Bernard wskazuje na Innocentego jako prawowitego namiestnika Chrystusowego na tronie Piotrowym, a 24. września 1143 roku, czyli dniem śmierci Innocentego II, mamy sprawę dwóch papieży (tymczasowo) rozwiązaną i klasztor w rękach Cystersów.

Symbolem nowej ery jest łopata służąca do wykopania fosy, która osuszy okoliczne mokradła i nada klasztorowi nowe imię: Fossa Nuova, Fosa Nowa, Fossanova.


Cystersi zmieniają wygląd kościoła. Do starych, romańskich, dobudowują elementy gotyckie; do świętego Szczepana, pierwszego patrona klasztoru, dołącza Matka Boska, Królowa Niebieska. Jakoś nie jest pewne w którym roku połączono romańszczyznę z gotykiem burgundzkim: jedni twierdzą, że roboty rozpoczęto w roku 1163, inni zaś że w 1170, a jeszcze inni że 1183. Z resztą, czy takie istotne? Przy okazji poprawiono krużganek, dobudowano skrzydło gościnne. Czy w nim umarł Tomasz z Akwinu? Może i tak. Apartamenty gościnne pochodzą z drugiej połowy XII wieku. Daty więc się zgadzają.

Śmierć jeszcze nie świętego, ale już czczonego, gwarantuje popularność. Do Fossanovy ustawiają się kolejki chętnych do obejrzenia pozostałości Tomasza z Akwinu. Nie na długo. Jakieś 100 lat później szkielet znajduje się już w Tuluzie, niebawem dołącza do niego czaszka świętego. Opat Fossanovy twierdzi co prawda, że prawdziwe relikwie są zamurowane w ścianie przy chórze, ale magia miejsca pryska.

Fosa niby nadal ta sama, kościół nadal błyszczy gotykiem burgundzkim, ale to już nie wystarcza. W końcu klasztor przechodzi w ręce innych, tych którym sława nie jest potrzebna, czyli  Cystersów Ściślejszej Obserwancji, znanych Trapistami.

Jednak tylko wpływy tych pierwszych Cystersów są najbardziej widoczne. Pozostał po nich i kościół i krużganek, i sale kapituły, i refektarz, i kwatery zakonników (niestety, nie można ich w tej chwili zwiedzać) i zabudowania nowicjatu oraz skrzydło gościnne, które obecnie jest w remoncie i trudno ocenić kiedy, i czy w ogóle, zostanie udostępnione dla zwiedzających. Fosa, która osuszyła bagna i nadała imię, nadal napełniona jest wodą.
 
O Fossanova po polsku: zakon franciszkanów.pl
Fossanova w wikipedii: wikipedia.org
oficjalna strona klasztoru (po włosku): abbazia di fossanova.it
godziny otwarcia i mszy: abbazia di fossanova.it