włoszczyzna: historia (prawie) detaliczna

Zaczęło się od Greków. Kolonizując zachodnie wybrzeża półwyspu, wybudowali Nowe Miasto-Neapolis-będące częścią Magna Graecia. Wcześniej jeszcze było Cumae, którego mieszkańcy założyli miasto Parthenope, a później, z niewiadomych powodów, zaczęli budować następne miasto w bezpośrednim sąsiedztwie. Był to właśnie obecny Neapol.

Grecy, Etruskowie, Samnici i Rzym
Etruskom Neapolis nie udało się podbić, Hannibalowi też (Neapolis było po stronie rzymskiej w wojnie z Kartaginą). W czasie wojen samnickich Neapolis przeszedł w ręce samnitów, ale z ich upadkiem miasto dostało się w ręce rzymskie,co nie znaczy wcale, że zaniknęła kultura hellenistyczna. Rzymianie, z kompleksami parweniusza, aspirowali do bycia cywilizowanymi i wykszałconymi (czyt. mówiący po grecku i znający kulturę hellenistyczną). I tak jak arystokracja polska słała dzieci po nauki do Paryża, Padwy,Berlina czy Petersburga, tak rzymianie wysyłali młodzież do Neapolu. Po panowaniu rzymskim ostał się w mieście rozkład ulic, doskonale widoczny w najstarszej części miasta. Schodząc do podziemi (sławne Napoli Subterranea) można zobaczyć więcej: warstwy zabudowy greckiej, rzymskiej, resztki murów, zbiorników, zwieńczeń i sklepień.

Ostrogoci i Bizancjum
Rozkład zachodniego imperium rzymskiego znaczył dla Neapolu zmianę władcy na Ostrogota, ale podboje półwyspu przez Belisariusza skazały miasto na władzę Bizancjum. Przez kolejne lata miasto przechodziło z rąk do rąk, a kolejni władcy próbowali wykroić dla siebie odrobinę autonomii. W końcu, gdy upadła stolica arcybiskupia w Rawennie,Neapol stał się niezależnym księstwem.

Księstwa neapolitańskiego dziwne były koleje losu: po Pandulfie z Capuii, krótko rządzili w nim Lombardowie, potem powrócili władzcy pochodzenia greko-rzymskiego. Lawirując między ścierającymi się obszarami wpływów książe Sergiusz IV najął Rainulfa Drengot z Normandii do walki z Capuą. 100 lat później, w 1137 roku, normandcy najemnicy kontrolowali duże obszary: do nich należała Capua, Benevento, Salerno, Amalfi, Sorrento i Gaeta. W tym samym roku Neapol, ostatnie niezależne księstwo, przeszło w ręce normandzkie. Ostatni książe Sergiusz VII oddał władzę w ręce Rogera II i Neapol stał się częścią nowopowstałego Królestwa Sycylii ze stolicą w Palermo. Z czasów Sergiusza IV zachowała się do naszych czasów twierdza Castel D'Ovo.

Gdy władza w Królestwie Sycylii przeszła w ręce Hohenstaufów (z racji braku męskiego potomka w linii normandzkiej, tron dziedziczyli-spokrewnieni po kądzieli-Hohenstaufowie ze Szwabii), ale ich rządy skończyły się ze śmiercią Federyka II. Jego następca, Konradin, został uwięziony z instygacji papieża Innocenta II i władza nad królestwem przeszła znów we francuskie ręce.

Andegawenowie
Przez jakiś czas królestwo trzymało się kupy, ale francuzom woda sodowa uderzyła do głowy do tego stopnia, że swoją chciwością i arogancją sprowokowali powstanie znane jako I Vespri Siciliani (30 marca 1282), którego wynikiem był rozpad księstwa. Neapol przeszedł w ręce hiszpańskiego rodu Aragonów. Pamiątką po Adegawenach w Neapolu jest Castel Nuovo i katedra, wybudowana przez Karola I.

"Aragoni i Habsburgi"
Z nastaniem rządów Aragonów, historia Neapolu zaczyna komplikować się jeszcze bardziej. Niby rządzili Aragonowie, ale władza przechodziła z rąk do rąk: w połowie XIV wieku Neapolem władał Ludwik Wielki (Andegawen z Węgier), który podbijał miasto wielokrotnie. Potem Alfons I przejął miasto z rąk pokonanego ostatniego króla z rodu Andegawenów-Rene i Neapol, na krótko, był znów zjednoczony pod jednym berłem z Sycylią. Rozwód z Sycylią nastąpił w 1458. W tym samym roku, Ferrante (nieślubny syn Alfonsa V z rodu Aragonów ) przejął koronę Neapolu. W 1501 władcą był Luis XII (Francja), gdyż Fryderyk-prawowity król-był w niewoli u francuzów. 4 lata później, po wygranej bitwie pod Garigliano, władza była znów w rękach hiszpańskich, tylko że nie aragońskich a habsburskich. Habsburgowie rządzili Neapolem poprzez namiestników. Najbardziej znaczącym wydaje się być Pedro Alvarez de Toledo. To on wprowadził reformy, przyczynił się do gospodarczej świetności miasta i jego rozbudowy,jednocześnie był zwolennikiem św. Inkwizycji. Imieniem Toledo została nazwana jedna z głównych ulic Neapolu, a od hiszpańskiej modernizacji miasta wzięła się nazwa dzielnicy Quartieri Spagnoli

Rządy namiestników hiszpańskich w Neapolu skończyły się w 1714. Wojna o hiszpańską sukcesję wyniosła na tron Karola IV, który-z siedziby w Wiedniu-rządził Neapolem przez... namiestników, tym razem austriackich. W 1738 Polska (!) przyczyniła się do zmiany na tronie Neapolu. Wojna o polską sukcesję odsunęła od władzy Habsburgów; jako wynik rozejmu w Wiedniu przywrócono do władzy tak w Neapolu jak i na Sycylii hiszpanów. Tym razem z linii hiszpańskich Bourbonów.

Za panowania Ferdynanda Bourbona wybuchła Rewolucja Francuska i, w końcu, dotarła do Neapolu. Ferdynand musiał udać się na emigrację do Palermo, a władzę w mieście przejęli rewolucjoniści. W przeciwieństwie do rewolty Masaniello z XVII wieku, tym razem doły społeczne(lazzaroni), przeciwne rewolucji, były po stronie religii i Boubonów. Rewolucję wspierała neapolitańska pro-repulikańska arystokracja i armia francuska. W takich warunkach musiała wybuchnąć wojna domowa. Republikanie zdobyli zamek Sant'Elmo i proklamowali Republikę Partenopejską, której istnienie gwarantowała obecność francuskiej armii. Przeciwnicy rewolucji zgromadzili więc własną armię składająca się głównie z lazzaroni, zwanych również sanfedisti. Odnieśli sukces militarny i udało im się odbić wszystkie napolitańskie twierdze. Francuzi ewakuowali się do Toulon. Republika upadła, rewolucjonistów stracono i powróciła monarchia.

Ferdynand IV nie okazał się lojalnym wobec obrońców monarchii: zamiast wprowadzić reformy, zaczął przykręcać śruby. W obawie przed demokracją zaniechał reformy ziemskiej i unieważnił prawa obywatelskie. Nie pomogło mu to za bardzo. 7 lat później Królestwo Neapolu podbił Napoleon Bonaparte. Wojny napoleońskie zakończył Kongress Wiedeński, który-po raz kolejny-zjednoczył Neapol i Palermo. Tym razem w Królestwie Obojga Sycylii.

W 1861 Garibaldi zakończył panowanie Boubonów. Skarbiec Królestwa wzbogacił nowopowstałe państwo. A że Królestwo poniosło większość kosztów unifikacji, nic więc dziwnego, że gospodarka-do tej pory doskonale prosperująca-kompletnie upadła. Rozpoczęła się era emigracji zarobkowej (szacuje się że w okresie 1876–1913 ponad 4 miliony ludzi wyjechało za chlebem) Panowanie domu Savoy (bo tak czasami nazywa się zjednoczenie Włoch) trwało do końca II Wojny Światowej. Potem nastała republika

Pamiątką po Bourbonach jest pałac Capodimonte, pamiątką po Garibaldim są nazwy ulic lub placów :-)

I to by było, proszę Państwa, na tyle....